De Binnenbedijkte Maas is een in de Late Middeleeuwen aan beide zijden afgedamde rivierarm van het Rijn-Maassysteem. De rivierarm die nu de Binnenbedijkte Maas is liep via ‘s-Gravendeel naar het huidige Oud-Beijerland. De rivierarm is één van de meest waardevolle archeologische zones van de Hoeksche Waard met honderden vindplaatsen uit de Prehistorie,  Romeinse Tijd en Middeleeuwen.

Op de hoogtekaart is te zien dat deze oorspronkelijk doorliep tot aan de huidige loop van de Oude Maas bij Oud-Beijerland. Klik hier voor de hoogtekaart van Nederland

De Binnenbedijkte Maas heeft een kronkelig verloop. Aan beide uiteinden liggen dorpskernen. Daar zijn de oevers veelal bebouwd en privaat. De overige oevers hebben een meer natuurlijk karakter. Aan de noordzijde ligt een recreatieoord, hier is het gebruik intensiever. Het meer heeft een ecologische en recreatieve betekenis en kan benut worden als schoonwaterbuffer voor het eiland.

• Versterken van de herkenbaarheid als oude rivierarm.
• Versterken van de dagrecreatieve betekenis (toegankelijkheid oevers, routes, aanlegplaatsen, recreatieve voorzieningen, informatievoorziening, etc.), met inachtneming van de woningen die om de Binnenmaas gesitueerd zijn (rust, privacy etc..).
• Versterking van het verblijfsrecreatieve karakter met ontwikkelingen in de maat van het (park)landschap.
• Verbeteren van de waterkwaliteit in de Binnenmaas en benutten als schoonwaterbuffer voor het eiland.
• Versterken en behouden van de aanwezige biodiversiteit

• Nieuwe verblijfsrecreatieve voorzieningen aan de noordrand. Kleinschalige vakantieparkjes ingepast in de omgeving
• Aanleg dagrecreatieve voorzieningen Kanoverhuur, waterspeelplaats, terras aan het water     Projecten om de waterkwaliteit van de Binnenmaas te verbeteren.
• Festivals in de Hoeksche waard
• Faciliteiten voor indoor en outdooractiviteiten
  - Sportvoorzieningen
  - Bootcamp
  - Healthy fest
  - Mentale onstpanning
• Waterrecreatie en competitie
  - Nederlandse Kampioenschap openwaterzwemmen
  - 24 uur uithoudingsrace op de Binnenmaas

De verschillende poldertypen zijn kenmerkend voor de Hoeksche Waard en laten de ontstaansgeschiedenis van de polder goed zien. Uit cultuurhistorisch oogpunt meest waarde­vol zijn de oudste opwaspolders. Dit betreft het Oudeland van Strijen, Polder het Munnikenland van Westmaas en de Sint Anthoniepolder. Het Oudeland van Strijen heeft een bijzondere kleinschalige strokenverkaveling.  Aan de westzijde van het eiland liggen de oude opwaspolders Oude-Korendijk.

De Oudste Landen liggen midden in het grootschalige agrarische landschap, maar de verschijningsvorm is anders. De Oudste Landen hebben een min of meer ronde vorm met grillige dijken. Ze hebben een zeer open karakter door een fijnmazige structuur van dijken, kreken en sloten. De oudste landen zijn grotendeels in gebruik als akkerland en herbergen een grote rijkdom aan natuurwaarden, met name voor weidevogels en ganzen. Mede hierom is het Oudeland van Strijen aangewezen als Natura 2000-gebied. Een groot gedeelte van de Oudste Landen is aangewezen als stiltegebied. Elke polder heeft een tegen de dijk aan en bij een kreek gelegen kern. Overige bebouwing ligt tegen de dijken aan en is nauwelijks aanwezig in de polder zelf.

• Versterken van het open en waterrijke karakter. Voorkom versnippering van de ruimte door bebouwing en beplanting te koppelen aan de dijk en de erven.
• Versterking van de herkenbaarheid en leesbaarheid van het historische polderpatroon, met aandacht voor de zichtlijnen.
• Versterking van de fijnmazige structuur van dijken, kreken en sloten.
• Versterking van de mogelijkheden om dit bijzondere gebied te beleven en ervaren.
• Versterking van de kwaliteiten van flora en fauna, in aansluiting op de instandhoudingsdoelstellingen van het Natura 2000-gebied Oudeland van Strijen.
• Ruimte voor ontwikkeling van de landbouw als belangrijke drager van dit bijzondere polderlandschap, met aandacht voor biodiversiteit

• Het uitbreiden van agrarische bedrijven, mits zorgvuldig ingepast in het landschap en met meerwaarde voor het open en waterrijke karakter.
• Herbestemming van bestaande panden, waarbij generaties samenkomen (zorg voor elkaar – contacten – vriendschappen).
• Hergebruik van voormalig agrarisch, maar cultuurhistorisch waardevolle bebouwing voor wonen. Niet alleen voor gezinnen maar bijvoorbeeld ook voor begeleid wonen.
• Hergebruik (of sloop en nieuwbouw) van vrijkomende agrarische gebouwen in de vorm van kleinschalige recreatie en toerisme, zoals logeren bij de boer, horeca langs fietsroutes e.d.
• Projecten die de strijd tegen het water (nog) beter zichtbaar maken. (De inwoners hoeven niet meer bang te zijn voor het water.
• Projecten die de verzilting tegengaan, passend in het historische en natuurlijke karakter van dit gebied.

De Hoeksche Delta vormt de natuurlijke buitenrand van de Hoeksche Waard. Voor deze buitenrand zijn de rivieren rond het eiland bepalend. Naast de Hoeksche Waard zelf speelt hier ook het water en het gebied aan de overkant van het water een rol.

De Hoeksche Delta bestaat uit bestaande buitendijkse natuurgebieden en een overgangszone aan de zuidzijde van het eiland waar vormen van intensieve recreatie voorkomen, zoals de golfbaan. In de overgangszone is het agrarisch gebruik de belangrijkste functie en dat blijft ook zo. We zien kansen voor watergerichte recreatie en natuurattracties.

De buitendijkse gebieden zijn veelal natuurgebieden (grienden, (gras)gorzen, moerasbossen etc.) met hoge natuurwaarden waar natuurlijke processen het beeld bepalen. Het betreft grootschalige en stoere natuur. Ze staan in sterk contrast met de strak verkavelde, agrarische polders binnendijks. Vroeger waren deze in gebruik voor de teelt van biezen, riet en wilgentenen. Deze oorspronkelijke functie is verloren gegaan. De hoger gelegen buitendijkse gronden, die slechts incidenteel onder water lopen, werden vroeger beweid. Dit zijn de grasgorzen. Deze zijn typerend voor de Hoeksche Waard. Vanaf de dijk bieden de open gorzen weidse vergezichten op het deltalandschap.

 De toegankelijkheid van de natuurgebieden laat op sommige plekken nog te wensen over. Ook de beleefbaarheid van het (buiten)water kan nog worden versterkt.

• Het vergroten van de beleefbaarheid van natuurlijke processen, weidsheid en ongereptheid.
• Versterken van het uitzicht op de rivier en de cultuurhistorische waarde van de grasgorzen.
• Versterken van watergerichte recreatie en natuurattracties in de overgangszone, passend bij een groots, stoer en robuust Deltalandschap.
• Versterken van de beleefbaarheid van cultuurhistorisch waardevolle elementen zoals grienden, het fort en de eendenkooi.
• Versterken van de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de natuurgebieden.

• Projecten die bijdragen aan een gecombineerde ontwikkeling van watersport, woningbouw, verblijfsrecreatie en landschapsontwikkeling in de Zuidrand aan de Delta, met Numansdorp als regionaal nautisch centrum en Piershil en Strijensas als locaties voor kleinschaliger toeristische voorzieningen.
• Bijzondere publieksvoorzieningen, zoals een ‘outdoorcentrum’, een ‘expositielandgoed’, een ‘Nationaal Landschapscentrum’, een ‘getijdentuin’ en een toeristische veerverbinding met Willemstad;
• Projecten voor natuur- en recreatieontwikkeling;
• Dag- en/of verblijfsarrangementen, waarbij allerlei combinaties mogelijk zijn tussen bijv.:
  • natuurexpeditie (wandelen/fietsen/boottocht),
  • waterrecreatie
  • speur-/tourtocht langs materieel erfgoed (museumbezoek, molentocht, bijzondere boerderijen, beelden in de natuur, etc.),
  • een creatieve workshop (vilten in de buitenlucht, natuurfotografie, varkens tekenen na een workshop varkens knuffelen, etc.)
  • een voorstelling op maat (denk bijv. aan Verhalenkaravaan, theatersportvoorstelling, liedjesavond, meemaakmuziek, etc.)
• Route Zuidrand: Verken de zuidrand van de Hoeksche Waard over fiets-, wandel-, en vaarroutes. Strijk neer bij een van de vele pleisterplaatsen (horeca en rustpunten, landschap en erfgoed) voor een versnapering.
• Fort Events: Programma’s voor jong en oud door het hele jaar op Fort Buitensluis in samenwerking met de andere forten uit de stelling Hollandsch Diep. Te denken valt aan locatietheaterproducties, muziekoptredens, een scoutingkamp, beeldende kunst.
• Drijvende zonnevelden in het water.
• Ontwikkeling van Nationaal Park NL Delta.

Dit deelgebied omvat alle dorpen in de Hoeksche Waard. Doordat de Hoeksche Waard letterlijk een eiland is, zijn mensen op elkaar aangewezen, staat zorg voor elkaar hoog in het vaandel en bloeit het verenigingsleven. De Hoeksche Waard kent (mede daardoor) kleine, hechte gemeenschappen met veelal een geheel eigen identiteit. De combinatie van ondernemerszin en de zorg voor elkaar maakt het eiland zeer aantrekkelijk voor gezinnen.

De dorpen in de Hoeksche Waard zijn nauw verbonden met de inpolderingsgeschiedenis. Veel nederzettingen zijn gekoppeld aan de dijken of aan het water. De dijken in de dorpen zijn van oudsher bebouwd en bewoond en hebben een functie als ontsluitingsweg.Dit heeft tot verschillende typen dorpen geleid, met een eigen steden­bouwkundige structuur. Belangrijkste hoofdgroepen zijn de voorstraatdorpen en de dijkdorpen, daarnaast zijn er nog rivierrug- en kreekrugdorpen. Er zijn ook combinatietypen zoals voorstraatdorpen.

We gaan uit van de identiteit per dorp als basis voor de toekomst. Maatwerk per dorp is hierbij het uitgangspunt. In- en uitbreidingen passen bij de schaal en maat van het dorp. In het dorpsgericht werken moeten initiatieven bijdragen aan het versterken van de identiteit per dorp.

Bij ontwikkelingen in de dorpen kijken we niet alleen naar nieuwe functies, zoals woningen, maar met name ook naar de gevolgen voor het sociale netwerk in het dorp. Nieuwbouw of herontwikkeling moet bijdragen aan de gemeenschapszin in het dorp.

Daarbij geldt als uitgangspunt dat eerst de mogelijkheden voor inbreiding en herontwikkeling binnen het dorp worden benut, voordat aan de rand van het dorp kan worden gebouwd. Waar mogelijk worden bestaande woningen aangepast in de richting van levensloopbestendige en duurzame woningen. Inbreiding mag echter niet ten koste gaan van de groene kwaliteiten in het dorp.

Ook op de bestaande lokale bedrijventerreinen bij de dorpen zetten we in eerste instantie in op herstructurering en kwaliteitsverbetering. Als de lokale behoefte niet kan worden opgevangen op het lokale bedrijfsterrein is een uitbreiding aan de rand mogelijk, passend bij de identiteit van het dorp. Daarbij is Hoeks(che)waardige bedrijvigheid het uitgangspunt: er moet sprake zijn van een toegevoegde waarde voor de Hoeksche Waard.

Voor bedrijven die teveel vervoersstromen met zich mee brengen of die qua milieucategorie niet inpasbaar zijn, bieden we geen ruimte.

Analyse van de kernen 

• Versterken van de onderscheidende identiteit per dorp.
• Versterken van de gemeenschapszin in het dorp.
• Versterken van de vitaliteit en leefbaarheid per dorp.
• Versterken van de natuurlijke overgang van het dorp naar het landelijk gebied.
• Bedrijvigheid met toegevoegde waarde voor de Hoeksche Waard.
• Sociale cohesie onder bevolking faciliteren en versterken.
• Versterken van de inclusieve samenleving.

• Levensloopbestendige woningen; zelfstandige woningen die geschikt zijn (te maken) voor bewoning in alle levensfasen. Op die manier kunnen ouderen of mensen met een lichamelijke beperking prettig en comfortabel wonen. Men hoeft niet noodgedwongen bestaande sociale contacten te verbreken en de vertrouwde sociale omgeving te verlaten.
• Creatieve aanpak voor het realiseren van seniorenwoningen. Groepsgewijs bouwen, dicht bij (medische) verzorging. Prijsvraag uitschrijven!
• Herbestemming van bestaande panden, waarbij je generaties samenbrengt – zorg voor elkaar – contacten – vriendschappen;
  • Ombouwen voormalige gemeentehuizen voor o.a. studentenwoningen.
  • leegstaande winkel-/ kantoorpanden ombouwen naar woonbestemming met sociale voorzieningen
• Betaalbaar wonen voor jongeren door samen een woning te delen; denk aan Friendswonen.
• Flexwonen voor starters.
• Woonvorm voor “jonge ouderen” en “oudere jongeren” die graag elkaar helpen en zo lang mogelijk zelfstandig willen wonen. Het concept van veilig wonen met veel privacy en tegelijkertijd alle voordelen van samenwonen met een bijvoorbeeld een gezamenlijke binnentuin.
• Meergeneratiewonen met een mix van jong en oud(er), die elkaar versterken en ondersteunen.
• Tiny Houses; Een nieuwe woonvorm met een duidelijke filosofie. Kleine volwaardige vrijstaande woningen met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk.
• Dynamische hotspots:
  Plekken waar creatief ondernemerschap de ruimte krijgt. Door vooral creatieve zelfstandigen in een verzamelgebouw onder te brengen, wordt niet alleen het leegstandsprobleem aangepakt, er ontstaat bovendien een broedplaats waaruit mooie dingen kunnen voortkomen. Voordeel van samenvoegen, is dat er een smeltkroes – creatieve ‘fabriek’ – ontstaat waar mensen elkaar inspireren, ideeën uitwisselen en samenwerken, en waaruit nieuwe innovatieve ideeën kunnen ontstaan.
• (Buurt)cultuurhuizen – theater
  Karakteristieke panden, of panden die van oudsher een andere bestemming hadden, spreken tot de verbeelding van de bewoners van de Hoeksche Waard. In plaats van leegstand, of afbraak, is het zeer interessant deze panden een culturele (wijk)bestemming te geven. Behoud van historie met het oog op de toekomst. Een plek creëren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar laagdrempelig culturele activiteiten kunnen plaatsvinden.
• Granny’s Finest
  Door het organiseren van handwerkclubs en andere activiteiten voor ouderen leveren zij een bijdrage aan het voorkomen van eenzaamheid. Omgekeerd leveren de ouderen ook een belangrijke bijdrage door hun inzet, expertise en levenservaring. Granny’s Finest bevordert de sociale cohesie door activiteiten in groepsverband te organiseren.
• Bijzonder Thuisafgehaald
  Thuisafgehaald is een online deelplatform waarin maaltijden worden gedeeld; een community van thuiskoks, afhalers en samenwerkingspartners. Als sociale onderneming hebben ze aansluiting gezocht bij gemeenten en organisaties uit zorg & welzijn. Zo worden krachten gebundeld.

Dit is het grootste deelgebied binnen de Hoeksche Waard. Het betreft het grote, relatief open agrarische landschap. Het landschap is rationeel en doelmatig ingericht voor de agrarische sector. De openheid geeft lange zichtlijnen en vergezichten.

Het open agrarisch landschap wordt doorsneden door een fijnmazig systeem van kreken en dijken. De open ruimten vormen de tegenhanger van de meer verdichte dijklinten en dorpen en zijn daar onlosmakelijk mee verbonden. Het dijken- en krekenpatroon is in zijn geheel waardevol. Daarbinnen zijn er verschillende typen dijken en kreken te onderscheiden en zijn er gave en minder gave delen Juist de samenhang is kenmerkend. De dijken en kreken zijn allereerst van belang voor de veiligheid en het waterbeheer en ze leveren daarmee feitelijk de primaire bestaansvoorwaarden voor alle functies in het gebied. Daarnaast zijn het dragers van de groenblauwe structuur, zowel in het landelijk gebied als in het stedelijk gebied. Daarnaast zorgen de dijken voor herkenbaarheid van de bijzondere ontstaansgeschiedenis van de Hoeksche Waard.

Inmiddels is bekend dat er al vanaf de IJstijd bewoning is geweest in de Hoeksche Waard. Het gebied werd tot aan de Middeleeuwen geteisterd door meerdere overstromingen waardoor het landschap steeds veranderde. De huidige Hoeksche Waard is een mozaïek van polders en cultuurhistorische dijken die vanaf de Middeleeuwen zijn bedijkt. Extra bijzonder zijn de dijken die nog dateren van voor de Sint-Elisabethsvloed van 1421.

Binnen de linten komen diverse cultuurhistorische iconen voor die ook bijdragen aan de herkenbaarheid van de ontstaansgeschiedenis Belangrijk is dat de bijzondere ontstaansgeschiedenis afleesbaar blijft in het landschap. Het versterken van de landschappelijke verschillen tussen de poldertypen kan daaraan bijdragen. In de loop van de tijd zijn de polders door ruilverkaveling en egalisaties immers meer op elkaar gaan lijken.

De Hoeksche Waard staat bekend om de sterke en innovatieve landbouwsector. Die vooruitstrevende positie in de landbouw willen we graag behouden. Voldoende uitbreidingsmogelijkheden voor duurzame grondgebonden agrarische bedrijven gericht op efficiëntie en op innovatie vinden wij cruciaal.

We willen de kennis die we hebben van innovatieve landbouw graag met anderen delen. We zien kansen voor verbindingen met recreatie en toerisme, cultuurhistorie en onderwijs. Dat kan in de vorm van nieuwe kennis- en belevingsplekken in de Hoeksche Waard, waar kansen worden benut voor informatie over of beleving van de landbouwsector.

Tegelijkertijd willen we het patroon van (groene) dijken en kreken versterken en verbinden: groene inpassing van de agrarische erven, meer bloeiende akkerranden, verbinden van kreken, versterken van historische structuren, versterken van de recreatieve fiets- en wandelroutes. De kreken kunnen een extra functie krijgen voor de waterberging en opvang van water voor droge perioden.

We bieden ruimte voor uitbreiding aan de rand van de dorpen, indien inbreiding en herstructurering binnen de dorpen (binnen deelgebied Dorpse Trots) onvoldoende mogelijkheden biedt. De uitbreiding moet passen bij de identiteit van het dorp. 

Binnen dit deelgebied liggen ook buurtschappen en lintbebouwing. De dijken in de buurtschappen en linten zijn van oudsher bebouwd en bewoond en hebben een functie als ontsluitingsweg. Ontwikkelingen daar moeten aansluiten op de identiteit van het buurtschap of het lint.

• Versterken en in stand houden van het patroon van groene dijken en kreken.
• Versterken van het recreatieve netwerk, gekoppeld aan de groenblauwe structuur van kreken en dijken.
• Versterken van het duurzame en innovatieve karakter van de landbouw.
• Versterken van de herkenbaarheid van cultuurhistorisch landschap en haar iconen.
• Versterken van het contrast tussen grote open ruimten en groene randen en groene gebieden binnen de open ruimtes. Hierbij rekening houden met de lange zichtlijnen ‘van dijk tot dijk’.
• Agrarische bedrijven blijven of worden groene parels in het landschap. Daarbij is er aandacht voor biodiversiteit.
• Versterken van de landschappelijke en natuurlijke inpassing van de bedrijfsbebouwing. Het bouwvlak moet hierin niet bepalend zijn, maar juist de kwalitatieve versterking. Akkerranden benutten voor versterking van de biodiversiteit.
• We stimuleren het circulair ondernemen in de landbouw (kringlooplandbouw).
• Het creëren van openheid door het saneren van verspreid liggend glas.

• Uitbreiding van agrarische bedrijven, mits zorgvuldig ingepast in het landschap en met meerwaarde voor de groene en blauwe dooradering.
• Nieuwe bedrijfsconcepten op agrarische bedrijven, die bijdragen aan de innovatie. Projecten die bijdragen aan nieuwe innovatieve landbouw.
• Projecten m.b.t. informatie over of beleving van de landbouwsector, bijvoorbeeld activiteiten m.b.t. oogsten, koken, testen etc., Tour langs de boer. Open dagen, dagje helpen op het land, verhuur chinese kano’s. Verkoop streekeigen producten. Pluktuinen, kleinschalige horeca. Combinatiearrangementen (bijvoorbeeld bezoek aan molens, boerengolf spelen).
• Initiatieven voor ontwikkeling van circulaire landbouw. Lokale afzetmarkt creëren en de bijhorende voorzieningen. Hergebruik van vrijkomende agrarische gebouwen.
• Hergebruik (of sloop en nieuwbouw) van vrijkomende agrarische gebouwen in de vorm van kleinschalig wonen in hofjes in de vorm van een agrarisch erf.
  • Een woonvorm voor “jonge ouderen” en “oudere jongeren” die graag elkaar helpen en zo lang mogelijk zelfstandig willen wonen. Het concept van veilig wonen met veel privacy en tegelijkertijd alle voordelen van samenwonen met een bijvoorbeeld een gezamenlijke binnentuin.
• Herbestemming van bestaande panden, waarbij je generaties samenbrengt – zorg voor elkaar – contacten – vriendschappen;
  • oude/leegstaande boerderijen ombouwen naar een hedendaagse burger woonbestemming (voorbeeld: Hoeve ‘Eve Ver’ in Mijnsheerenland, welke na 6 jaar leegstand wordt omgebouwd tot woning voor twee gezinnen binnen één familie.).
• Hergebruik van voormalig agrarisch, maar cultuurhistorisch waardevolle bebouwing voor wonen. Dit betekent niet per se wonen voor gezinnen maar bijvoorbeeld ook voor begeleid wonen of voor starters.
• Hergebruik (of sloop en nieuwbouw) van vrijkomende agrarische gebouwen in de vorm van
  • broedplaatsen voor schone techniek, mits er per saldo sprake is van kwaliteitswinst;
  • kleinschalige recreatie en toerisme, zoals logeren bij de boer, horeca langs fietsroutes e.d.
  • tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten.
• Invullen van enkele lege plekken in de bestaande bebouwingslinten met onderscheidende woonvormen, mits kenmerkende doorzichten behouden blijven en passend in het landschap.
• Ontwikkelen overstappunten van auto naar openbaar vervoer bij de busstations en langs de snelweg.
• Een nachtbus naar Transferium Heinenoord en Numansdorp met eventueel aansluiting of Uber-achtige structuur voor jongeren die uitgaan in Rotterdam.
• Op geconcentreerde plekken: ruimte voor vormen van duurzame energie, zoals zonnevelden of windturbines, mits zorgvuldig ontworpen en mits andere opgaven zijn meegekoppeld zoals versterken biodiversiteit, recreatieve routes e.d. En mits de samenleving voor een aanzienlijk deel kan meeprofiteren van de opbrengsten.
• Dag- en/of verblijfsarrangementen, waarbij allerlei combinaties mogelijk zijn tussen b.v.:
  • natuurexpeditie (wandelen/fietsen/boottocht),
  • waterrecreatie op de kreken
  • speur-/toertocht langs materieel erfgoed (museumbezoek, molentocht, bijzondere boerderijen, beelden in de natuur, etc.),
  • een creatieve workshop (vilten in de buitenlucht, natuurfotografie, varkens tekenen na een workshop varkens knuffelen, etc.)
  • een voorstelling op maat (denk b.v. aan Verhalenkaravaan, theatersportvoorstelling, liedjesavond, meemaakmuziek, etc.)
• Verblijfsrecreatie ter behoeve van de vitale en leefbare dorpen en recreatieve voorzieningen.